کلید محافظ جان یا قطع کننده جریان باقیمانده که با نام اختصاری RCCB نیز شناخته می شوند یک وسیله ایمنی الکتریکی است که به سرعت یک مدار الکتریکی را با جریان نشتی به زمین قطع می کند. این محصول به منظور حفاظت از افراد و تجهیزات ساختمان در برابر برق گرفتگی، آتش سوزی و سایر خطرات ناشی از شوک الکتریکی تولید شده است. یک RCCB با نظارت بر تفاوت بین جریان عبوری از سیم فاز (جریان برق) و نول (مکمل سیم فاز که جریان برق در آن وجود ندارد) کار می کند. هنگامی که عدم تعادل وجود دارد، برای محافظت در برابر خطرات الکتریکی برق را به طور کامل قطع می کند. این عدم تعادل می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله: شخصی که سیم برق را لمس می کند، یک دستگاه معیوب، کابل آسیب دیده. RCCBها معمولاً در مناطقی که خطر برق گرفتگی وجود دارد، مانند حمام، آشپزخانه و مناطق بیرونی استفاده می شود. در ادامه به معرفی نکات بیشتری درباره آنها خواهیم پرداخت.
نحوه عملکرد RCCB ها
RCCB ها بر اساس یک قانون عمل می کنند. این قانون بیان می کند که مجموع جریان هایی که وارد یک گره می شوند باید با مجموع جریان هایی که از آن گره خارج می شوند، برابر باشند. در یک مدار معمولی، جریان عبوری از سیم زنده یا همان سیم دارای جریان برق و سیم خنثی یا همان سیم فاقد جریان، برابر و مخالف یکدیگر است. با این حال، اگر ایرادی در مدار وجود داشته باشد، مانند عایق آسیب دیده یا تماس انسان با سیم برق، مقداری از جریان از طریق یک مسیر جایگزین به زمین منحرف می شود، این کار باعث ایجاد عدم تعادل بین جریان های زنده و خنثی می شود که توسط RCCB شناسایی می شود و در نهایت باعث قطع شدن جریان الکتریکی می شود.
پس به زبان ساده تر می توان گفت که کلید محافظ جان می تواند جریان را اندازه گیری کند و هر زمان که ایرادی داشته باشد یا جریان از میزان حساسیت عبور کند، آن را از مدار جدا کند تا اتصال کوتاه الکتریکی وجود نداشته باشد. در مدار شکن با جریان باقیمانده می توانید روشن یا خاموش بودن آنها را مشخص کنید. رنگ سبز به معنای خاموش بودن و رنگ قرمز به معنای روشن بودن آن است.
انواع این کلیدها
به طور کلی این دسته از محصولات در دو مدل تک فاز و سه فاز عرضه می شوند. مدل تک فاز به صورت دوپل یعنی دارای یک فاز و یک و نول و مدل سه فاز به صورت چهارپل یعنی سه فاز و یک نول وجود دارد. محدوده ولتاژ این کلید ها برای مدل تک فاز ۲۲۰ ولت و برای مدل چهارپل به صورت ۴۴۰ است. شما میتوانید انواع استاندارد این محصولات را در بین انواع محصولات دلند الکتریک و یا دنا الکتریک بیابید.
مکان های مورد استفاده از این دسته محصولات
- خانه ها: طبق قانون نصب RCCB ها در اکثر کشورها لازم است، که در پانل خانه ها نصب شوند. این امر در صورت بروز گسل در سیم کشی برقی در برابر شوک الکتریکی و آتش محافظت می کند.
- ساختمانهای تجاری: از این نوع کلیدها نیز در ساختمانهای تجاری مانند دفاتر، مدارس و بیمارستان ها مورد نیاز هستند. این کار برای محافظت از ساکنین و تجهیزات موجود در ساختمان در برابر شوک الکتریکی و آتش سوزی است.
- تنظیمات صنعتی: وجود کلید محافظ جان در تنظیمات صنعتی ضروری است زیرا این مکان ها جایی هستند که خطر زیاد شوک الکتریکی و آتش سوزی وجود دارد پس در نتیجه وجود این کلید ها برای محافظت از کارگران ، تجهیزات و مواد در برابر آسیب ها ضرروری است.
- مناطق در فضای باز: RCCB ها نیز در مناطق فضای باز مانند استخرهای شنا، اسپا و اماکن ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرند. نصب این کلید ها برای محافظت از مردم در برابر شوک الکتریکی در صورت وقوع گسل در سیم کشی الکتریکی است.
- در لوازم قابل حمل: برخی از وسایل قابل حمل، مانند سشوار و برقی، ممکن است RCCB های داخلی داشته باشند. این امر محافظت بیشتری در برابر شوک الکتریکی در صورت وقوع گسل در دستگاه فراهم می کند.
- در استخرهای شنا: RCCB ها را می توان در استخرهای شنا برای محافظت از شناگران در برابر شوک الکتریکی نصب کرد. این امر به ویژه در مناطقی که خطر تماس بین شناگران و تجهیزات الکتریکی وجود دارد، بسیار مهم است.
پس به طور می توان گفت که این دسته از محصولات یک وسیله ایمنی مهم هستند که می توانند به جلوگیری از شوک الکتریکی و آتش سوزی کمک کنند. نصب آنها در اکثر کشورها ضروری است و باید در کلیه خانه ها ، ساختمانهای تجاری و محیط های صنعتی نصب شوند.